07/01/2012 
Zoals ik Frans Droog hieronder beloofde, hierbij de documenten die we in onze cursus Onderzoeksvaardigheden gebruiken. Voel je vrij die te gebruiken in je eigen projecten met leerlingen. Ik hoor graag hoe het gegaan is.
Het materiaal hebben we met onze werkgroep Onderzoeksvaardigheden op het ECL in Haarlem ontwikkeld. Daaraan hebben Els de Jong (coördinatie en eindverantwoordelijkheid) en Pieter Knook (die onlangs een afstudeerscriptie voor zijn studie evidence-based onderwijs schreef) in belangrijke mate bijgedragen. De ideeën voor dit soort onderzoeksprojecten heb ik jaren geleden samen met mijn vriend Dirk van der Wulp op de Jac.P. Thijsseschool (nu College) in Castricum ontwikkeld. In die tijd (eind jaren ’70) organiseerden we werkweken in Twente met een groot aantal docenten met vakoverstijgende onderzoekjes. Later (begin jaren ’80) gingen Dirk en ik naar Wieringen met 5-havo waar de leerlingen voor hun eindexamen biologie en aardrijkskunde op het wad veldonderzoek deden. Daar kwamen de meest fantastische onderzoeken uit voort. Onder andere ‘Het Mysterie van het Drijvende Zand’, waar ik later nog eens over wil vertellen.
Onderzoeksopzet Dit is een boekje van 6 pagina’s, waarin de leerlingen wordt uitgelegd hoe ze een onderzoek beginnen. Het gaat daarbij vooral om het bedenken van de vraag, iets dat veel leerlingen, maar ook docenten, geneigd zijn te vergeten. Onze werkgroep bedacht deze opzet als antwoord op het probleem dat de profielwerkstukken van onze 5H- en 6V-leerlingen vaak van lage kwaliteit waren. Dikke pakken papier, grotendeels bijelkaar gekopieerd en geplakt van internet, soms zelfs zonder bronvermelding. Het besef dat dat plagiaat is en dus strafbaar is nu eindelijk doorgedrongen. Het resultaat van onze aanpak is dat de laatste jaren de pws-en stukken beter geworden zijn. Vorig schooljaar is een van de werkstukken hoog geëindigd in de prijsvraag van de KNAW.
De Verwondering Deze powerpoint laten we in de vierde klas zien aan het begin van de cursus Onderzoeksvaardigheden. Leerlingen kunnen het in eerste instantie stom vinden. Waarom moeten we ons ergens over verwonderen? We vertellen er dan altijd bij dat mensen die succes hebben, bijv. een chirurg, een ingenieur, een natuurkundige, een songwriter, een schrijver, een zakenman, zonder uitzondering mensen die iets zien dat anderen niet zien. Met andere woorden, mensen die in staat zijn zich te verwonderen. Als je die eigenschap bij je zelf weet te ontwikkelen heb je daar je leven lang plezier van. Het maakt je creatief en kritisch.
In volgende blogs zal ik meer materiaal uploaden dat ik in mijn projecten met Boks Communicatie of op het ECL gebruik.
Dick van der Wateren 
Hoi Dick,
Dank voor het delen van jullie materialen.
Benieuwd naar de rest en de verdere ervaringen en de uitvoering van de PWSen.
Met vriendelijke groet,
Frans