Excellentie vraagt om maatwerk in de klas

Meeste leerlingen willen best uitblinken, kopte de Volkskrant vanmorgen.

Vandaag lanceert het Platform Bèta Techniek het ‘Excellentiemodel’. Dit model (http://www.excellentiemodel.nl/) wordt aan alle scholen gestuurd als hulpmiddel om leerlingen meer te motiveren.

Bèta Techniek onderscheidt vier typen leerlingen en studenten, Zelfbewuste Generalisten, Gemaksgerichte Levensgenieters, Berustende Volgers en Statusgerichte Toekomstplanners. Om elk van die typen jongeren te motiveren is een maatgerichte aanpak nodig. Wat de ene motiveert, stoot de andere juist af. Het model is het resultaat van een onderzoek door YoungWorks en Motivaction onder enkele honderden jongeren van 12 tot 25 jaar. De namen van de vier typen ademen een beetje de stijl van deze twee reclame- en marketingbureaus, maar verder niets dan lof.

Een jaar geleden hebben wij (Werkgroep Leerlijn Excellente Leerlingen) op het ECL in Haarlem een vergelijkbaar onderzoek gedaan, waarbij we ruim honderd excellente leerlingen en onderpresteerders van alle leerjaren interviewden. Wij kwamen tot ongeveer dezelfde conclusies als dit rapport. Als je jongeren een op een vraagt of ze graag beter zouden willen presteren, zeggen ze bijna zonder uitzondering ja. Ze willen best uitblinken. Wat ze tegenhoudt is een gebrek aan uitdaging in de les, te makkelijke lesstof, te laag tempo. De meesten vonden ook dat ze te weinig verantwoordelijkheid kregen voor hun eigen leerproces.
Toen we vroegen wie zich wel eens verveelde in de les, schrokken we van de antwoorden. Allemaal zeiden ze zich minstens de helft van de tijd te vervelen, sommigen zelfs tot 90% van de tijd. Voor deze leerlingen zou de schooldag rustig de helft korter kunnen zijn en dan zouden hun resultaten vermoedelijk beter zijn. We kregen in die gesprekken talloze tips, die het onderwijs zouden kunnen verbeteren. We waren ervan onder de indruk hoe betrokken en serieus ze met ons meedachten. Veel van hun ideeën hebben we verwerkt in het project Talent dat dit jaar op het ECL van start is gegaan.

Het lijkt me dat de situatie op de meeste scholen niet veel anders zal zijn. Het Excellentiemodel van Platform Bèta Techniek is dan ook een waardevolle bijdrage aan beter onderwijs.

Op het ECL hebben we, in navolging van een aantal andere scholen,voor ons Talentproject gekozen voor verbreding naast nog een aantal maatregelen. Verbreding houdt in dat een leerling, die aan bepaalde voorwaarden voldoet, tijdens lestijd mijnstens twee uur per week werkt aan een zelfgekozen project. Dat kan zijn het leren van een vreemde taal, een onderzoek, een boek vertalen, een apparaat bouwen, extra zanglessen, college volgen aan de universiteit enz. In principe is alles mogelijk. De ‘verbreder’ heeft een persoonlijke talentcoach die hem of haar begeleidt wanneer er tegenslagen zijn of iets mislukt. Net als bij een sportcoach gaat het daarbij om het verleggen van je grenzen, buiten de vertrouwdheid van wat je al kunt. Voor sommige talenten zal het de eerste keer zijn dat hij het moeilijk krijgt en hij zal moeten leren omgaan met fouten maken en teleurstellingen.

Daarnaast hebben we nog een aantal aanbevelingen. In de eerste plaats natuurlijk het opleiden van docenten tot talentcoach. Die zullen we hard nodig hebben als volgend jaar de pilotfase van het project voorbij is. We willen docenten bijscholen in gedifferentieerd lesgeven, waarbij rekening gehouden wordt met verschillen in leerstijl en -tempo. Het algemene motto is: Moeilijk Moet. Net als het Platform Bèta Techniek concluderen we dat maatwerk in de klas de beste manier is om jongeren te motiveren het beste uit zichzelf te halen.